17. Osmanlı padişahıdır. 1612 yılında doğmuştur. Erivan ve Bağdat Fatihi olarak anılır. Babası I. Ahmet, annesi Kösem Sultan‘dır. Ağabeyi II. Osman, namıdeğer Genç Osman Yedikule zindanlarında bir grup isyancı tarafından öldürülmüştür. Genç Osman’dan sonra tahta I. Mustafa namıdeğer Deli Mustafa çıkmıştır. Akli dengesi yerinde olmadığı için tahtan indirilmiş ve yerine 1623 yılında IV. Murat çıkmıştır. IV. Murad’ın devrinde Hezarfen Ahmet Çelebi, Evliya Çelebi gibi kişiler öne çıkmıştır.
İlk Yıllar – Yıl: 1623
Genç Osman’ın katledilmesi sonrası I. Mustafa tahta çıkar. Genç Osman ile aynı şeyleri yaşama korkusu ile I. Mustafa akli dengesini yitirmiştir. Deli Mustafa devleti yönetememe sebebiyle tahtı 1623 yılında daha 11 yaşında olan IV. Murat’a bırakmıştır. Tahta çıktığında sünnetli bile değildi. Tahta çıkışının 5. günü sünnet olmuştur. Osmanlı’nın sıkıntılı günlerinde tahta çıkmıştır. Sokaklarda can mal güvenliği neredeyse kalmamıştır. Devlet hazinesi suyunu çekmiştir. IV. Murat’ın yaşının küçük olmasından ötürü 9. yıl devleti annesi Kösem Sultan yönetmiştir.
Abaza Paşa İsyanının Sonlandırılması – Yıl: 1628
Genç Osman’ın öldürülmesine sebep olan yeniçerilerin cezasını kesmeyi Abaza Paşa kendine görev edinmiştir. Yeniçerileri gördüğü yerde öldürtmektedir. Deli Mustafa zamanında isyan başlamıştır. Yeniçeri diye masum halkında canına kıyılmaktaydı. 1628 yılında Erzurum’a düzenlenen sefer sebebiyle Abaza Paşa teslim oldu. IV. Murat herşeye rağmen Abaza Paşa’yı bağışladı ve Bosna beylerbeyi olarak atadı.
Kösem Sultan İktidarının Sonu – Yıl: 1632
IV. Murat küçük yaşta tahta geçince hızlıca eğitim sürecine geçildi. Yönetimi annesi devraldı. Padişahın annesinin devleti yönetmesi Osmanlı tarihinde bir ilktir. Bu dokuz yıllık süre içerisinde devlet iç karışıklığa hızla sürüklendi.
Irak, Safevi Devleti tarafından işgale uğradı. Safeviler Mardin’e kadar ilerledi. Sunniler kılıçtan geçirildi. Şii-Sunni dengesi alt üst oldu.
İç karışıklıkları sona erdirmek amacıyla askere verilen maaş imtiyazı, alınan vergilerden yüksek olunca hazine dara düştü.
Bozulan tımar sisteminin de neden olduğu iç karışıklığı sebep gösteren halk isyan etti. Kırım, Yemen, Lübnan, Mısır ve Doğu Anadolu’da ciddi derecede isyanlar çıktı. Bunlardan biri de Abaza Paşa isyanıdır. Safevilere karşı başarısızlık yeniçerileri de isyana sevk etti. Saray personelleri kılıçtan geçirildi, evleri yağmalandı.
İsyancılar IV. Murat’ı zor durumda bırakmıştır. Yaşı sebebiyle sürekli küçümsenmesi ve ana kuzusu olduğu düşüncesi, IV. Murat’ın ileride sert bir mizaca bürünmesine neden olmuştur.
Kösem sultan bu meseleler dışında, muhtaçlar için aşevleri açmıştır. Hapishanede yatanların borçlarını ödedi ve onları hapisten kurtardı. Fakir ailelerin çeyizlerini düzdü. O ailelerin kızlarını evlendirdi.
IV. Murat yönetimi 1632 yılında annesinden devralmıştır.
IV. Murat Yasakları
1630’lu yıllarda gerçekleşen büyük İstanbul yangını sebebiyle tütün içmek yasaklandı. Kahvehaneler kapatıldı. Ayrıca isyancı yeniçerilerin toplanma yeri olarak kullandıkları meyhaneler de kapatılmıştır. İçki içmek yasaklanmıştır.
Yasaklar, kaybolan devletin otoritesini tekrar getirilmesinin bir nevi göstergesi olacaktı. Bu yüzden yasaklara uymayanlara çok sert yaptırımlar uygulandı. Bizzat kendisi tebdili kıyafet ile halkın arasına karışır teftiş yapardı. IV. Murat’ın vefatına kadar sürdürdüğü bu uygulaması, daha önce hiçbir padişaha karşı üretilmeyen efsane ve hikayelere neden olmuştur.
Hatta bu hikayelerden birisi de Remmal Ahmet Ağa – Yeni Kapınız Hayırlı Olsun Padişahım isimli hikayesidir. Okumanızı tavsiye ederim.
Bu yasaklardan bir diğeri ise yatsı vaktinde dışarıda fenersiz gezilmemesidir.
IV. Murat’ın bu yasaklarına Kadızadeliler destek vermiştir.
