Sekbati mahlasıyla bilinir. 1696 yılında doğmuştur. 24. Osmanlı padişahıdır. II. Mustafa’nın oğludur. Ayrıca III. Ahmet’in yeğenidir.
Babası II. Mustafa tahtan indirildiğinde, amcası III. Ahmet tahta çıkmıştır. Amcası olmasına rağmen I. Mahmud’un eğitimine özen göstermiştir. Patrona Halil İsyanı ile III. Ahmet tahtan indirilmesi üzerine 1730 yılında tahta çıkmıştır.
I. Mahmut eli açık, merhametli, anlayışlı ve zeki biri olarak tanınırdı. Hadiseleri sonuna kadar takip ederdi. Öyleki dilimize deyimleşerek geçen Vermeyince mabut, neylesin Sultan Mahmut onun sözüdür.
Vermeyince Mabut, Neylesin Sultan Mahmud hikayesini okumak için tıklayınız.
Patrona Halil İsyanı’nın Bastırılması – Yıl: 1731
I. Mahmud tahta çıktığında, kendisini tahta çıkmasında yardımcı olan isyancıların isteklerini değerlendirmek zorunda kaldı. III. Ahmet’in yaptırdığı çoğu yapıyı isyancıların isteği doğrultusunda yıktırdı. Hatta devlet adamları bile isyancıların isteği doğrultusunda atandı.
İsyancıların lideri konumunda olan Patrona Halil iç işlerine karışmaktan geri durmuyordu. I. Mahmud’dan yeniçeri ağası olmak için zorluyor. Hatta Rusya’ya savaş açılması isteğini belirtip duruyordu. 1730 yılında Patrona Halil ve yandaşları saraya çağırılıp, yakalandılar ve öldürüldüler.
Patrona Halil’in yandaşları, liderlerinin öldürüldüğünü duyunca isyana kalkıştılar. Halktan isyanın bastırılması için I. Mahmut yardım istedi. İsyandan bıkan halkta yardımcı olmaktan geri durmadı. 1731 yılında isyan bastırıldı.
Buradan halkla iç içe yaşamış bir padişah olduğunu çıkarabiliriz.
İran Savaşı – Yıl: 1732
İran’a karşı 1731 yılında Kirmanşah, Urmiye ve Tebriz alındı. İran şahı barış istemesi üzerine Ahmet Paşa Antlaşması imzalanarak savaş sona erdi. Antlaşmaya göre Aras nehri iki devlet arasında sınır kabul edildi. Kafkasya toprakları hariç alınan toprakların çoğu geri verildi. I. Mahmud bu antlaşmadan memnun kalmadı ve sadrazamının görevine son verdi.
İran Savaşı – Yıl: 1736
İran şahı değiştikten sonra Kafkasya’da kaybedilen toprakları geri almak için İran saldırdı. Arpaçay’da karşı karşıya gelen Osmanlı savaşı kaybetti. Gence, Tiflis ve Revan İran’ın eline geçti.
Rusya ve Avusturya İttifakı ile Savaş – Yıl: 1739
İran savaşını fırsat bilen Rusya, Avusturya ile birlikte Balkanlar üzerinden Osmanlı topraklarını fethetmeye başladı. I. Mahmut bunun üzerine Muhsinzade Abdullah Paşa’yı Rusya’ya, Hekimoğlu Ali Paşa’yı da Avusturya’ya gönderdi. Her iki komutanda savaştan başarıyla ayrıldı. Öyle ki Avusturya 60000 askeri eriyip gitmişti. Avusturya ve Rusya barış istemek zorunda kaldı. 1739 yılında Belgrad Antlaşması imzalandı.
Belgrad Antlaşmasına göre kaybedilen topraklar geri alındı. Tuna ve Sava Nehri sınır kabul edildi. 1718 yılında Pasarofça Antlaşması ile kaybedilen topraklar geri alındı ve ayrıca Rusya Azak Denizi’nde donanma bulunduramayacaktı.
Kapitülasyonlar – Yıl: 1740
Kanuni Sultan Süleyman zamanında Fransa’ya destek amaçlı ticaret ve gümrük kolaylığı tanınmıştı. Akdeniz ticaret hakimiyetini kaybetmemize sebep olan bu kapitülasyonlar her seferinde yenilenmekteydi. Fransa’nın Rusya, Avusturya ve Osmanlı arasında arabulucu rolü sebebiyle, Belgrad Antlaşması ile 1740 yılında sürekli hale getirildi.
Osmanlı’nın belini büken hatta yıkılmasına alt yapı olan bu taviz 1924 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ile son buldu.
İran Savaşı – Yıl: 1746
Avrupa üzerinde barışı elde eden I. Mahmut, İran üzerine kaybettiği toprakları geri almak için yürüdü. Osmanlı ile baş edemeyeceğini anlayan İran Kars-ı Şirin Antlaşması maddeleri üzerinden teklifinde bulundu ve kabul edildi.
I. Mahmut 1754 yılında her hangi bir katliama uğramadan eceliyle vefat etmiştir.
Yenilikler
III. Ahmet döneminde büyük bir hız ile yenilikler gerçekleştirilirken, Patrona Halil İsyanı sebebiyle durmuştu. I. Mahmut yavaş yavaş da olsa III. Ahmet’in izinden gitti.
- İsyan sebebiyle duraksayan Matbaacılık yeniliği tamamlandı. Kütüphaneler kuruldu.
- Havan topu kullanan askeri birlik olan Humbaracı Ocağı kuruldu.
